TOSKANA ER FRÆGASTA VÍNRÆKTARHÉRAÐ ÍTALÍU
Það eiga sér allir draum um Toskana en þar má finna svo margt af því besta sem Ítalía hefur upp á að bjóða, hvort sem við erum að tala um fallegar sveitir, stórkostlegar borgir, dásamlega matargerð og mögnuð vín. Toskana er líklega frægasta vínræktarhérað Ítalíu og þaðan koma mörg af dýrustu og bestu vínum landsins. Toskana hefur verið í fararbroddi þegar kemur að nýjungum og hafa mörg helstu framfarasporum ítalskrar vínræktar verið tekin í héraðinu.
Kjöraðstæður til vínræktar
Jarðvegurinn í Toskana ásamt ákjósanlegu veðurfari skapar eintakar aðstæður til vínræktar og hafa gegnum aldirnar verið ræktaðar fjölmargar tegundir af þrúgum í héraðinu. Í dag er Sangiovese helsta þrúga héraðsins sem oft er uppistaðan í vínum héraðsins sem oft er blönduð að litlum hluta með þrúgum á borð við Cabernet Sauvignon, Canaiolo og Ciliegiolo og úr því verða til stórkostleg vín á borð við Brunello di Montalcino, Morellino di Scansano, Carmignano og að sjálfsögðu bæði Chianti og Chianti Classico. Aðrar þrúgur sem ræktaðar eru í Toskana eru Mammolo, Malvasia, Colorino, Raspirosso, Gamay, Grand noir, Barbera, Moscatello, Aleatico og Vernaccia.
Chianti er mikilvægasta svæðið í Toskana
Það má segja að Chianti sé mikilvægasta svæðið í Toskana enda nær það yfir stóran hluta héraðsins, í kringum borgirnar Prato, Flórens, Pistoia, Siena, Pisa og Arezzo. Í dag koma mörg heimsklassavín frá Chianti, flöskurnar í bastkörfunum eru á undanhaldi og flestir framleiðendur nota hefðbundnar flöskur í ætt við þær sem notaðar eru í Bordeaux í Frakklandi. Vínframleiðendur í Chianti eru í dag skyldugir til að nota að minnsta kosti 70% af þrúgunni Sangiovese á móti öðrum þrúgum, þó er þeim skylt að nota 80% Sangiovese í Chianti Classico DOCG. Mikið hefur verið slakað á reglum undanfarin ár og hafa framleiðendur mun meira frjálsræði í dag en þeir höfðu fyrir nokkrum áratugum, t.d. þurfa framleiðendur í dag ekki að nota þrúgurnar Trebbiano, Malvasia og Canaiolo við gerð Chianti-vína og ennfremur leyfist þeim að nota 15% hlutfall af alþjóðlegum þrúgum á borð við Cabernet Sauvignon og Merlot. Vínin frá Chianti skiptast í mörg þónokkur undirsvæði, þar má helst nefna Chianti Classico en önnur svæði eru Colli Fiorentini, Colli Aretini, Rufina, Colline Pisani, Montalbano og Montespertoli. Þó Chianti-svæðið sé bæði þekktasta og mikilvægasta vínræktarsvæði Toskana þá eru svo sannarlega framleidd háklassavín frá öðrum svæðum héraðsins, t.d. Montalcino, Montepulciano og Bolgheri.
Í Montalcino eru framleidd heimsklassavín.
Í Montalcino, í nágrenni Siena, eru framleidd heimsklassavín úr afbrigði Sangiovese þrúgunnar sem nefnist Brunello. Þekktasta vín svæðisins heitir Brunello di Montalcino DOCG sem er látið þroskast á tunnum í að minnsta kosti tvö ár og að minnsta kosti fjóra mánuði á flösku. Rosso di Montalcino er afbrigði af Brunello di Montalcino og oft kallað “litli bróðir Brunello” en það þarf ekki að þroskast eins lengi og þar af leiðandi mögulegt að koma með vínið fyrr á markað. Vel heppnaður Brunello ber höfuð og herðar yfir önnur vín sem framleidd eru úr þrúgunni Sangiovese.
Virkilega góð vín frá Montepulciano
Í nágrenni bæjarins Montepulciano eru framleidd virkilega góð vín sem kallast Vino Nobile di Montepulciano. Þau eru framleidd úr enn einu afbrigði Sangiovese þrúgunnar sem ber nafnið Prugnolo Gentile. Framleiðendur eru skyldugir til þess að hafa að minnsta kosti 60-80% af Sangiovese á móti þrúgum á borð við Canaiolo og Mammolo. Þessi vín eru tilbúin mun fyrr en Brunello di Montalcino en ná aldrei þeim hæðum og þeim glæsileika sem einkennir Brunello di Montalcino. Þessi vín eiga sér, líkt og Brunello di Montalcino, lítinn bróðir sem kallast Rosso di Montepulciano.
Jarðvegurinn í Toskana ásamt ákjósanlegu veðurfari skapar eintakar aðstæður til vínræktar og hafa gegnum aldirnar verið ræktaðar fjölmargar tegundir af þrúgum í héraðinu. Í dag er Sangiovese helsta þrúga héraðsins sem oft er uppistaðan í vínum héraðsins sem oft er blönduð að litlum hluta með þrúgum á borð við Cabernet Sauvignon, Canaiolo og Ciliegiolo og úr því verða til stórkostleg vín á borð við Brunello di Montalcino, Morellino di Scansano, Carmignano og að sjálfsögðu bæði Chianti og Chianti Classico. Aðrar þrúgur sem ræktaðar eru í Toskana eru Mammolo, Malvasia, Colorino, Raspirosso, Gamay, Grand noir, Barbera, Moscatello, Aleatico og Vernaccia.
Chianti er mikilvægasta svæðið í Toskana
Það má segja að Chianti sé mikilvægasta svæðið í Toskana enda nær það yfir stóran hluta héraðsins, í kringum borgirnar Prato, Flórens, Pistoia, Siena, Pisa og Arezzo. Í dag koma mörg heimsklassavín frá Chianti, flöskurnar í bastkörfunum eru á undanhaldi og flestir framleiðendur nota hefðbundnar flöskur í ætt við þær sem notaðar eru í Bordeaux í Frakklandi. Vínframleiðendur í Chianti eru í dag skyldugir til að nota að minnsta kosti 70% af þrúgunni Sangiovese á móti öðrum þrúgum, þó er þeim skylt að nota 80% Sangiovese í Chianti Classico DOCG. Mikið hefur verið slakað á reglum undanfarin ár og hafa framleiðendur mun meira frjálsræði í dag en þeir höfðu fyrir nokkrum áratugum, t.d. þurfa framleiðendur í dag ekki að nota þrúgurnar Trebbiano, Malvasia og Canaiolo við gerð Chianti-vína og ennfremur leyfist þeim að nota 15% hlutfall af alþjóðlegum þrúgum á borð við Cabernet Sauvignon og Merlot. Vínin frá Chianti skiptast í mörg þónokkur undirsvæði, þar má helst nefna Chianti Classico en önnur svæði eru Colli Fiorentini, Colli Aretini, Rufina, Colline Pisani, Montalbano og Montespertoli. Þó Chianti-svæðið sé bæði þekktasta og mikilvægasta vínræktarsvæði Toskana þá eru svo sannarlega framleidd háklassavín frá öðrum svæðum héraðsins, t.d. Montalcino, Montepulciano og Bolgheri.
Í Montalcino eru framleidd heimsklassavín.
Í Montalcino, í nágrenni Siena, eru framleidd heimsklassavín úr afbrigði Sangiovese þrúgunnar sem nefnist Brunello. Þekktasta vín svæðisins heitir Brunello di Montalcino DOCG sem er látið þroskast á tunnum í að minnsta kosti tvö ár og að minnsta kosti fjóra mánuði á flösku. Rosso di Montalcino er afbrigði af Brunello di Montalcino og oft kallað “litli bróðir Brunello” en það þarf ekki að þroskast eins lengi og þar af leiðandi mögulegt að koma með vínið fyrr á markað. Vel heppnaður Brunello ber höfuð og herðar yfir önnur vín sem framleidd eru úr þrúgunni Sangiovese.
Virkilega góð vín frá Montepulciano
Í nágrenni bæjarins Montepulciano eru framleidd virkilega góð vín sem kallast Vino Nobile di Montepulciano. Þau eru framleidd úr enn einu afbrigði Sangiovese þrúgunnar sem ber nafnið Prugnolo Gentile. Framleiðendur eru skyldugir til þess að hafa að minnsta kosti 60-80% af Sangiovese á móti þrúgum á borð við Canaiolo og Mammolo. Þessi vín eru tilbúin mun fyrr en Brunello di Montalcino en ná aldrei þeim hæðum og þeim glæsileika sem einkennir Brunello di Montalcino. Þessi vín eiga sér, líkt og Brunello di Montalcino, lítinn bróðir sem kallast Rosso di Montepulciano.
Vínbyltingin í Toskana
Á undanförnum áratugum hafa framleiðendur í Toskana, bæði í Chianti og Bolgheri, verið að þróa sig áfram með vín sem innihalda eingöngu þrúguna Sangiovese, blöndu af Sangiovese við frönsku þrúgurnar Cabernet Sauvignon, Capernet Franc og Merlot í ákveðnum hlutföllum eða eingöngu framleidd úr alþjóðlegum þrúgum á borð við Cabernet Sauvignon. Vínræktendur voru orðnir fullsaddir af flóknu regluverki og vildu fá frjálsari hendur, bæði þegar kemur að hvaða þrúgutegundir megi nota og í hvaða hlutföllum.
Allt rekur þetta upphaf sitt til fimmta áratugs síðustu aldar þegar maður að nafni Mario Incisa della Rocchetta fluttist til svæðisins Bolgheri í Toskana og ákvað að framleiða vín sem væru meira í anda vínanna frá Bordeaux en hefðbundnu vínanna frá Toskana. Hann plantaði frönskum þrúgum á borð við Capernet Franc og Capernet Sauvignon og með hjálp frænda síns, Piero Antinori, hóf að þróa sig áfram með vín framleidd úr þessum frönsku þrúgum sem leiddi síðar af sér vínið Sassicaia, eitt frægasta vín Ítalíu. Á sama tíma var Piero Antinori að leggja lokahönd á fyrsta árganginn af hinu magnaða víni Tignanello sem framleitt eru úr blöndu af þrúgunum Sangiovese og Capernet Sauvignon.
Í upphafi féllu þessi vín ekki inn í ítalska vínflokkunarkerfið og voru þar af leiðandi skilgreind sem vino di tavola en vegna mikilla gæða þessara vína var fljótt farið að kalla þessi vín Super Toscano. Síðar var flokkunarkerfinu breytt og búinn til nýr flokkur sem fékk skammstöfunina IGT, Indicazione Geografica Tipica. Á síðustu árum hefur verið slakað á ýmsum reglum í þessum efnum og uppfylla í dag þónokkur Super Toscano-vín t.d. skilyrði þess að vera flokkuð sem Chianti Classico. Í dag falla mörg af bestu vínu Ítalíu undir þennan flokk og má þar nefna t.d. vínin Sassicaia, Ornellaia og Solaia frá Bolgheri og vínin Tignanello, Cepparello og Casalferro sem frá Chianti.
Á undanförnum áratugum hafa framleiðendur í Toskana, bæði í Chianti og Bolgheri, verið að þróa sig áfram með vín sem innihalda eingöngu þrúguna Sangiovese, blöndu af Sangiovese við frönsku þrúgurnar Cabernet Sauvignon, Capernet Franc og Merlot í ákveðnum hlutföllum eða eingöngu framleidd úr alþjóðlegum þrúgum á borð við Cabernet Sauvignon. Vínræktendur voru orðnir fullsaddir af flóknu regluverki og vildu fá frjálsari hendur, bæði þegar kemur að hvaða þrúgutegundir megi nota og í hvaða hlutföllum.
Allt rekur þetta upphaf sitt til fimmta áratugs síðustu aldar þegar maður að nafni Mario Incisa della Rocchetta fluttist til svæðisins Bolgheri í Toskana og ákvað að framleiða vín sem væru meira í anda vínanna frá Bordeaux en hefðbundnu vínanna frá Toskana. Hann plantaði frönskum þrúgum á borð við Capernet Franc og Capernet Sauvignon og með hjálp frænda síns, Piero Antinori, hóf að þróa sig áfram með vín framleidd úr þessum frönsku þrúgum sem leiddi síðar af sér vínið Sassicaia, eitt frægasta vín Ítalíu. Á sama tíma var Piero Antinori að leggja lokahönd á fyrsta árganginn af hinu magnaða víni Tignanello sem framleitt eru úr blöndu af þrúgunum Sangiovese og Capernet Sauvignon.
Í upphafi féllu þessi vín ekki inn í ítalska vínflokkunarkerfið og voru þar af leiðandi skilgreind sem vino di tavola en vegna mikilla gæða þessara vína var fljótt farið að kalla þessi vín Super Toscano. Síðar var flokkunarkerfinu breytt og búinn til nýr flokkur sem fékk skammstöfunina IGT, Indicazione Geografica Tipica. Á síðustu árum hefur verið slakað á ýmsum reglum í þessum efnum og uppfylla í dag þónokkur Super Toscano-vín t.d. skilyrði þess að vera flokkuð sem Chianti Classico. Í dag falla mörg af bestu vínu Ítalíu undir þennan flokk og má þar nefna t.d. vínin Sassicaia, Ornellaia og Solaia frá Bolgheri og vínin Tignanello, Cepparello og Casalferro sem frá Chianti.